๐ฎ๐ณ เคฆिเคฒ्เคฒी เคे เคชเคค्เคฅเคฐ เคे เคฆैเคค्เคฏ: เคैเคธे เคंเคคเคฐ เคฎंเคคเคฐ เคे เคช्เคฐाเคीเคจ เคฏंเคค्เคฐ เคธเคฎเคฏ เคเคฐ เค्เคฐเคนเคฃों เคी เคญเคตिเคท्เคฏเคตाเคฃी เคเคฐเคคे เคนैं
URL: /hindi/jantar-mantar-vedshala
เคเคธ เคเคฐ्เคिเคเคฒ เคो เค ंเค्เคฐेเคी เคฎें เคชเคข़เคจे เคे เคฒिเค, เคृเคชเคฏा เคเคธ เคฒिंเค เคชเคฐ เค्เคฒिเค เคเคฐेंः
https://incredibleindiassecrets.blogspot.com/2025/11/stone-giants-of-delhi-how-jantar.html?m=1
---
เคเคงुเคจिเค เคฆिเคฒ्เคฒी เคे เคฆिเคฒ เคฎें, เคเคจॉเค เคช्เคฒेเคธ เคी เคญीเคก़เคญाเคก़ เคे เคฌीเค, เคुเค เคตिเคिเคค्เคฐ, เคตिเคถाเคฒ เค्เคฏाเคฎिเคคीเคฏ เคธंเคฐเคเคจाเคँ เคเคก़ी เคนैं। เคตे เคเค เคเคงुเคจिเค เคเคฒा เคंเคธ्เคाเคฒेเคถเคจ เคैเคธी เคฒเคเคคी เคนैं, เคฒेเคिเคจ เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें, เคตे 18เคตीं เคธเคฆी เคी เคเค เค เคฆ्เคญुเคค เคธเคीเคเคคा เคตाเคฒी เคตेเคงเคถाเคฒा เคนैं।
เคฏเคน เคนै เคंเคคเคฐ เคฎंเคคเคฐ, เคเคฏเคชुเคฐ เคे เคฆूเคฐเคฆเคฐ्เคถी เคฎเคนाเคฐाเคा เคธเคตाเค เคเคฏ เคธिंเคน เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคฆ्เคตाเคฐा เคฌเคจाเค เคเค เคชाँเค เคเคธी เคตेเคงเคถाเคฒाเคं เคฎें เคธे เคเค। เคฏเคน เคเค เคเคธी เคเคเคน เคนै เคเคนाँ เคตाเคธ्เคคुเคเคฒा เคตिเค्เคाเคจ เคฌเคจ เคाเคคी เคนै, เคเคฐ เคตिเคถाเคฒ เคชเคค्เคฅเคฐ เคे เคเคชเคเคฐเคฃ เคเคाเคถीเคฏ เคชिंเคกों เคे เคฌ्เคฐเคน्เคฎांเคกीเคฏ เคจृเคค्เคฏ เคो เคเคงुเคจिเค เคเคชเคเคฐเคฃों เคो เคเค्เคเคฐ เคฆेเคจे เคตाเคฒी เคธเคीเคเคคा เคे เคธाเคฅ เค्เคฐैเค เคเคฐเคคे เคนैं।
เคเค เคฐाเคा-เคเคोเคฒเคถाเคธ्เคค्เคฐी เคी เคฆृเคท्เคी
1700 เคे เคฆเคถเค เคी เคถुเคฐुเคเคค เคฎें, เคฎเคนाเคฐाเคा เคเคฏ เคธिंเคน เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคจे เคฎौเคूเคฆा เคเคोเคฒीเคฏ เคธाเคฐเคฃिเคฏाँ เคเคฐ เคชीเคคเคฒ เคे เคเคชเคเคฐเคฃों เคो เคฌเคนुเคค เคोเคा เคเคฐ เคเคฒเคค เคชाเคฏा। เคเคจเคा เคธเคฎाเคงाเคจ เคเคจเคी เคฆृเคท्เคि เคिเคคเคจा เคนी เคฌเคก़ा เคฅा: เคเคจ्เคนोंเคจे เคुเคจाเคฐ เคे เคชเคค्เคฅเคฐों เคธे เคฌเคจी เคตेเคงเคถाเคฒाเคं เคฌเคจाเคจे เคा เคซैเคธเคฒा เคिเคฏा। เคเคจ เคเคชเคเคฐเคฃों เคा เคตिเคถाเคฒ เคเคाเคฐ เค เคตเคฒोเคเคจ เคธंเคฌंเคงी เคค्เคฐुเคिเคฏों เคो เคเคฎ เคเคฐेเคा, เคिเคธเคธे เค เคญूเคคเคชूเคฐ्เคต เคธเคीเคเคคा เคช्เคฐाเคช्เคค เคนो เคธเคेเคी।
เคเคจ्เคนोंเคจे เคเคค्เคคเคฐ เคญाเคฐเคค เคฎें เคชाँเค เคเคธी เคตेเคงเคถाเคฒाเคँ เคฌเคจเคตाเคं—เคฆिเคฒ्เคฒी, เคเคฏเคชुเคฐ, เคเค्เคैเคจ, เคตाเคฐाเคฃเคธी เคเคฐ เคฎเคฅुเคฐा เคฎें। เคฆिเคฒ्เคฒी เคा เคंเคคเคฐ เคฎंเคคเคฐ เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒा เคฅा, เคिเคธเคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ 1724 เคฎें เคชूเคฐा เคนुเค।
เคชเคค्เคฅเคฐ เคे เคฏंเคค्เคฐों เคो เคธเคฎเคเคจा
เคंเคคเคฐ เคฎंเคคเคฐ เคฎें เคเคฆเคฎ เคฐเคเคจा เคिเคธी เคฆैเคค्เคฏ เคे เค्เคฏाเคฎिเคคि เคธेเค เคฎें เคเคฆเคฎ เคฐเคเคจे เคैเคธा เคนै। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค เคธंเคฐเคเคจा เคเค เคธเคीเค เคเคोเคฒीเคฏ เคเคชเคเคฐเคฃ เคนै। เคเคเค เคฎुเค्เคฏ เคฏंเคค्เคฐों เคो เคธเคฎเคเคคे เคนैं:
1. เคธเคฎ्เคฐाเค เคฏंเคค्เคฐ (เคธเคฐ्เคตोเค्เค เคเคชเคเคฐเคฃ): เคฏเคน เคเค เคตिเคถाเคฒ เคธเคฎเคญाเคเค เคธूเคฐ्เคฏเคเคก़ी (equinoctial sundial) เคนै। เคฏเคน 73 เคซीเค เคंเคा เคนै। เคเคธเคा เคขเคฒाเคจ เคชृเคฅ्เคตी เคे เค เค्เคท เคे เคธเคฎाเคจांเคคเคฐ เคนै। เคเคธเคी เคขเคฒाเคจ เคी เคाเคฏा เคเคธเคे เคिเคจाเคฐों เคชเคฐ เค ंเคिเคค เคเคคुเคฐ्เคฅांเคถ เคชเคฐ เคเคชเคฐ-เคจीเคे เคूเคฎเคคी เคนै, เคเคฐ เคฆिเคจ เคा เคธเคฎเคฏ เคฎाเคค्เคฐ 2 เคธेเคंเคก เคी เคธเคीเคเคคा เคे เคธाเคฅ เคฌเคคाเคคी เคนै।
2. เคเคฏ เคช्เคฐเคाเคถ เคฏंเคค्เคฐ (เคเคฏ เคी เคฐोเคถเคจी): เคฏเคน เค เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคเคाเคถ เคा เคเค เคฎॉเคกเคฒ เคนै। เคเคธเคฎें เคฆो เค เคฐ्เคงเคोเคฒाเคाเคฐ เคเคोเคฐे เคนैं, เคिเคจเคฎें เคธे เคช्เคฐเคค्เคฏेเค เคฎें เคเคाเคถ (celestial sphere) เคा เคจเค्เคถा เคฌเคจा เคนुเค เคนै। เคเคธเคे เคเคชเคฐ เคฒเคเคा เคเค เคोเคा เคธा เคเคฒ्เคฒा เคเค เคाเคฏा เคกाเคฒเคคा เคนै, เคो เคธूเคฐ्เคฏ เคเคฐ เค เคจ्เคฏ เคคाเคฐों เคी เคธ्เคฅिเคคि เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เคเคฐเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เคเคฐเคคा เคนै।
3. เคฎिเคถ्เคฐ เคฏंเคค्เคฐ (เคฎिเคถ्เคฐिเคค เคเคชเคเคฐเคฃ): เคชांเค เคเคชเคเคฐเคฃों เคा เคเค เคธเคฎ्เคฎिเคถ्เคฐเคฃ, เคो เคตเคฐ्เคท เคे เคธเคฌเคธे เคोเคे เคเคฐ เคธเคฌเคธे เคฒंเคฌे เคฆिเคจों, เคตिเคญिเคจ्เคจ เคถเคนเคฐों เคฎें เคฆोเคชเคนเคฐ เคे เค ीเค เคธเคฎเคฏ เคเคฐ เคเคाเคถीเคฏ เคชिंเคกों เคे เคुเคाเคต เคो เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคฌเคจाเคฏा เคเคฏा เคฅा।
Image credit: hindustantimes.com
เคธिเคฐ्เคซ เคธเคฎเคฏ เคฌเคคाเคจे เคธे เคเคนीं เค เคงिเค
เคंเคคเคฐ เคฎंเคคเคฐ เคธिเคฐ्เคซ เคเค เคเคก़ी เคจเคนीं เคฅा। เคฏเคน เคเค เคชเคฐिเคท्เคृเคค เคเคชเคเคฐเคฃ เคฅा:
· เค्เคฐเคนเคฃों เคी เคญเคตिเคท्เคฏเคตाเคฃी เคे เคฒिเค: เคฏे เคฏंเคค्เคฐ เคธूเคฐ्เคฏ เคเคฐ เคंเคฆ्เคฐเคฎा เคे เคฎाเคฐ्เคों เคो เค्เคฐैเค เคเคฐ เคธौเคฐ (solar) เคเคฐ เคंเคฆ्เคฐ เค्เคฐเคนเคฃ (lunar eclipses) เคा เคชूเคฐ्เคตाเคจुเคฎाเคจ เคฒเคा เคธเคเคคे เคฅे।
· เคเคोเคฒीเคฏ เคคाเคฒिเคाเคं เคธंเคเคฒिเคค เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค: เคฏเคนां เคเคเคค्เคฐ เคिเค เคเค เคกेเคा เคा เคเคชเคฏोเค เคธเคीเค เค़ीเค-เค-เคฎुเคนเคฎ्เคฎเคฆ เคถाเคนी เคเคोเคฒीเคฏ เคคाเคฒिเคाเคं เคो เคฌเคจाเคจे เคे เคฒिเค เคिเคฏा เคเคฏा เคฅा।
· เคนिंเคฆू เคैเคฒेंเคกเคฐ เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค: เคเคธเคจे เคค्เคฏोเคนाเคฐों เคเคฐ เค เคจ्เคฏ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคเคเคจाเคं เคे เคฒिเค เคถुเคญ เคฎुเคนूเคฐ्เคค เคी เคเคฃเคจा เคเคฐเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เคी।
เคฏाเคค्เคฐा เคाเคเคก: เคंเคคเคฐ เคฎंเคคเคฐ, เคฆिเคฒ्เคฒी เคैเคธे เคชเคนुँเคें
๐ เคจเคเคฆीเคी เคนเคตाเค เค เคก्เคกा:
· เคंเคฆिเคฐा เคांเคงी เค ंเคคเคฐ्เคฐाเคท्เค्เคฐीเคฏ เคนเคตाเค เค เคก्เคกा (DEL) - เคฒเคเคญเค 20 เคिเคฎी เคฆूเคฐ।
· เคนเคตाเค เค เคก्เคกे เคธे: เคฆिเคฒ्เคฒी เคฎेเค्เคฐो เคी เคเคฏเคฐเคชोเคฐ्เค เคเค्เคธเคช्เคฐेเคธ เคฒाเคเคจ เคธिเคी เคธेंเคเคฐ เคธे เคुเคก़เคคी เคนै। เคตเคนां เคธे, เคเค เคเคो-เคฐिเค्เคถा เคฏा เคैเค्เคธी เคฒें।
๐ เคจเคเคฆीเคी เคช्เคฐเคฎुเค เคฐेเคฒเคตे เคธ्เคेเคถเคจ:
· เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी เคฐेเคฒเคตे เคธ्เคेเคถเคจ (NDLS) - เคฒเคเคญเค 3 เคिเคฎी เคฆूเคฐ।
· เคธ्เคेเคถเคจ เคธे: เคเค เคเคो-เคฐिเค्เคถा เคฏा เคैเค्เคธी เคฒเคเคญเค 10-15 เคฎिเคจเค เคा เคธเคซเคฐ เคคเคฏ เคเคฐेเคी।
๐ เคธเคก़เค เคฎाเคฐ्เค เคเคฐ เคฎेเค्เคฐो เคฆ्เคตाเคฐा:
· เคंเคคเคฐ เคฎंเคคเคฐ เคेंเคฆ्เคฐ เคฎें เคธ्เคฅिเคค เคนै เคเคฐ เคฆिเคฒ्เคฒी เคฎें เคเคนीं เคธे เคญी เคเคธाเคจी เคธे เคชเคนुँเคा เคा เคธเคเคคा เคนै।
· เคจिเคเคเคคเคฎ เคฆिเคฒ्เคฒी เคฎेเค्เคฐो เคธ्เคेเคถเคจ เคชเคेเคฒ เคौเค เคเคฐ เคฐाเคीเคต เคौเค (เคฆोเคจों เคฏเคฒो เคฒाเคเคจ เคชเคฐ) เคนैं, เคเคนाँ เคธे เคฏเคน 10-15 เคฎिเคจเค เคी เคชैเคฆเคฒ เคฆूเคฐी เคชเคฐ เคนै।
๐ต เคธ्เคฅाเคจीเคฏ เคชเคฐिเคตเคนเคจ เคเคฐ เคธเคฎเคฏ:
· เคฏเคน เคธ्เคฅเคฒ เคธूเคฐ्เคฏोเคฆเคฏ เคธे เคธूเคฐ्เคฏाเคธ्เคค เคคเค เคुเคฒा เคฐเคนเคคा เคนै।
· เคช्เคฐเคตेเคถ เคถुเคฒ्เค: เคเค เคฌเคนुเคค เคนी เคฎाเคฎूเคฒी เคถुเคฒ्เค เคฒिเคฏा เคाเคคा เคนै (เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคे เคฒिเค, เคญाเคฐเคคीเคฏ เคจाเคเคฐिเคों เคे เคฒिเค ₹15, เคตिเคฆेเคถी เคชเคฐ्เคฏเคเคों เคे เคฒिเค ₹200)।
๐ต เคฏाเคค्เคฐा เคฒाเคเคค เคा เค เคจुเคฎाเคจ (เคธाเคเค เคคเค เคชเคนुँเคเคจे เคे เคฒिเค):
· เคฆिเคฒ्เคฒी เคฎेเค्เคฐो เคฏाเคค्เคฐा: ₹20 - ₹60
· เคเคो-เคฐिเค्เคถा (เคชाเคธ เคे เคธ्เคेเคถเคจ เคธे): ₹50 - ₹100
๐ค️ เคช्เคฐो-เค्เคฐिเคช เคช्เคฒाเคจเคฐ: เค เคชเคจी เคฏाเคค्เคฐा เคो เคฏाเคฆเคाเคฐ เคฌเคจाเคं เคฆिเคฒ्เคฒी เคे เคชเคค्เคฅเคฐ เคे เคฆैเคค्เคฏ: เคैเคธे เคंเคคเคฐ เคฎंเคคเคฐ เคे เคช्เคฐाเคीเคจ เคฏंเคค्เคฐ เคธเคฎเคฏ เคเคฐ เค्เคฐเคนเคฃों เคी เคญเคตिเคท्เคฏเคตाเคฃी เคเคฐเคคे เคนैं
· เคฏाเคค्เคฐा เคा เคธเคฌเคธे เค เค्เคा เคธเคฎเคฏ: เคธुเคฌเคน เคा เคธुเคฌเคน เคा เคฏा เคฆोเคชเคนเคฐ เคा เคฆोเคชเคนเคฐ เคा เคธเคฎเคฏ। เคฆोเคชเคนเคฐ เคी เคคेเค เคงूเคช เคฎें เคชเคค्เคฅเคฐ เคी เคธंเคฐเคเคจाเคं เคฌเคนुเคค เคเคฐ्เคฎ เคนो เคाเคคी เคนैं। เคเคจ เคंเคों เคे เคฆौเคฐाเคจ เคซोเคोเค्เคฐाเคซी เคे เคฒिเค เคฐोเคถเคจी เคญी เคชเคฐเคซेเค्เค เคนोเคคी เคนै।
· เค्เคฏा เคชเคนเคจें/เค्เคฏा เคธाเคฅ เคฒे เคाเคं: เคเคฐाเคฎเคฆाเคฏเค เคเคฒเคจे เคตाเคฒे เคूเคคे, เคเค เคोเคชी เคเคฐ เคงूเคช เคा เคเคถ्เคฎा เคชเคนเคจें। เคชाเคจी เคी เคฌोเคคเคฒ เคเคฐूเคฐ เคธाเคฅ เคฒे เคाเคं। เคฏเคน เคเคฒाเคा เคुเคฒा เคนै, เคเคธเคฒिเค เคธเคจเคธ्เค्เคฐीเคจ เคฒเคाเคจा เคเคฐूเคฐी เคนै।
· เคตिเคถेเคท เค เคจुเคญเคต เคो เคจ เคूเคें:
1. เคธเคฎ्เคฐाเค เคฏंเคค्เคฐ เคชเคฐ เคเคข़ें: เคเคคुเคฐ्เคฅांเคถ เคชเคฐ เคเคก़े เคนों เคเคฐ เคाเคฏा เคो เคूเคฎเคคे เคนुเค เคฆेเคें। เคธเคฎเคฏ เคी เคเคฃเคจा เคुเคฆ เคเคฐเคจे เคी เคोเคถिเคถ เคเคฐें!
2. เคเค เคाเคเคก เคिเคฐाเค เคชเคฐ เคฒें: เคฏเคน เคเคเคน เคฌिเคจा เคช्เคฐเคธंเค (context) เคे เคญ्เคฐाเคฎเค เคนै। เคเค เคाเคจเคाเคฐ เคाเคเคก (เคช्เคฐเคตेเคถ เคฆ्เคตाเคฐ เคชเคฐ เคเคชเคฒเคฌ्เคง) เคเคจ เคชเคค्เคฅเคฐ เคे เคฆैเคค्เคฏों เคฎें เคाเคจ เคซूंเค เคธเคเคคा เคนै เคเคฐ เคนเคฐ เคฏंเคค्เคฐ เคे เคाเคฎ เคเคฐเคจे เคा เคคเคฐीเคा เคธเคฎเคा เคธเคเคคा เคนै। เคฏเคน เคนเคฐ เคชैเคธे เคे เคฒाเคฏเค เคนै।
· เคธ्เคฅाเคจीเคฏ เคญोเคเคจ เคเคฐ เคตिเคถेเคทเคคाเคं: เคเคช เคฆिเคฒ्เคฒी เคे เคฆिเคฒ เคฎें เคนैं! เค เคชเคจी เคฏाเคค्เคฐा เคे เคฌाเคฆ, เคชाเคธ เคे เคเคจॉเค เคช्เคฒेเคธ เคเคฒे เคाเคं, เคเคนाँ street food เคैเคธे เคोเคฒे เคญเคूเคฐे เคธे เคฒेเคเคฐ fine dining เคคเค เคे เคตिเคเคฒ्เคช เคเคชเคฒเคฌ्เคง เคนैं।
---
เคชเคค्เคฅเคฐ เคเคฐ เคाเคฏा เคฎें เคเค เคตिเคฐाเคธเคค
เคंเคคเคฐ เคฎंเคคเคฐ เคเค เคเคธे เคธเคฎเคฏ เคी เคธाเค्เคทी เคนै เคเคฌ เคตिเค्เคाเคจ เคเคฐ เคเคง्เคฏाเคค्เคฎिเคเคคा เคเค เคฆूเคธเคฐे เคฎें เคुंเคฅे เคนुเค เคฅे। เคฏเคน เคนเคฎें เคฏाเคฆ เคฆिเคฒाเคคा เคนै เคि เคกिเคिเคเคฒ เคธ्เค्เคฐीเคจ เคธे เคฌเคนुเคค เคชเคนเคฒे, เคฎाเคจเคตเคคा เคจे เคฌ्เคฐเคน्เคฎांเคก เคो เคธเคฎเคเคจे เคे เคฒिเค เค्เคฏाเคฎिเคคि, เคเคोเคฒ เคตिเค्เคाเคจ เคเคฐ เคธाเคฎเค्เคฐी เคी เค เคชเคจी เคธเคฎเค เคा เคเคธ्เคคेเคฎाเคฒ เคिเคฏा เคฅा।
เคฏเคน เคธिเคฐ्เคซ เคเค tourist spot เคจเคนीं เคนै; เคฏเคน เคเค เคाเคฐ्เคฏเคถीเคฒ เคตैเค्เคाเคจिเค เคเคชเคเคฐเคฃ เคนै เคो เคธเคฌเคธे เคช्เคฐाเคीเคจ เคเคนाเคจी เคเคนเคคा เคฐเคนเคคा เคนै—เคธเคฎเคฏ เคी เคเคนाเคจी।
---
เคนเคฎ เคเคชเคी เคฐाเคฏ เคाเคจเคจा เคाเคนเคคे เคนैं!
เคंเคคเคฐ เคฎंเคคเคฐ เคी เคช्เคฐเคคिเคญा เคเคธเคी เคธाเคฆเคी เคเคฐ เคชैเคฎाเคจे เคฎें เคนै।
· เคเคชเคो เคौเคจ เคธा เคเคोเคฒीเคฏ เคฏंเคค्เคฐ เคธเคฌเคธे เคฆिเคฒเคเคธ्เคช เคฒเคा?
· เค्เคฏा เคเคชเคจे เคเคญी เคธूเคฐ्เคฏเคเคก़ी เคฏा เคाเคฏा เคा เคเคชเคฏोเค เคเคฐเคे เคธเคฎเคฏ เคฌเคคाเคจे เคी เคोเคถिเคถ เคी เคนै?
· เคนเคฎें เค เคจ्เคฏ เคिเคจ เคช्เคฐाเคीเคจ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคตैเค्เคाเคจिเค เคเคฎเคค्เคाเคฐों เคा เคชเคคा เคฒเคाเคจा เคाเคนिเค?
เคจीเคे เคเคฎेंเค เคฎें เค เคชเคจे เคตिเคाเคฐ เคเคฐ เค เคจुเคญเคต เคธाเคा เคเคฐें। เคเคเค เคญाเคฐเคค เคी เคตैเค्เคाเคจिเค เคตिเคฐाเคธเคค เคे เคฌाเคฐे เคฎें เคฌाเคคเคीเคค เคो เคीเคตिเคค เคฐเคें!
Comments
Post a Comment